درباره اين مجموعه

پژوهشی گسترده در آواهای ماندگار موسیقی مازندران

وجود یک گنجینه ی علمی و اصیل در موسیقی مازندران که هم از نظر روایت و اجرا در نهایت صحت و درستی باشد هم از جهت شنیداری ، انتقال و القای دقیق تکنیک ها و فنون نوازندگی و خوانندگی ، یک مرجع کامل و ردیف آموزنده ی مناسب بوده باشد ، از مدت ها پیش توجه مرا به خود جلب كرده بود وبه انگيزه ي حفظ و اشاعه ی اين ميراث ماندگار فرهنگي درصدد جمع آوري و اجرای دقیق كليه ي آثار موسيقي مازندران بر آمدم .

اولين گام براي رسيدن به اين هدف مهم انتخاب ساز و خواننده بود كه بسيار قابل توجه مي آمد .با مطالعات گسترده و دقیق به عمل آمده پیرامون موسیقی این خطه و غالب آوازها ، نغمه ها و تصانیف اصیل مازندرانی ، تصميم بر آن شد تا با ساز دوتار و آواز تنها و به همراهي نقاره و دایره ، اين مجموعه را به سرانجام برسانيم.اجرای همه ی این قطعات توسط یک خواننده ی خوب و صاحب صدای خاص ، از اهمیت ویژه ای برخوردار بود که انتخاب آقای ارسلان طیبی با استقبال عمومي بين اهالي موسيقي و دوستانم همراه شد .

ااتفاق نظردر این انتخاب چند نکته ی قابل توجه داشت. اول ، غنی بودن صداي ارسلان طيبي ازتمام ويژگيهاي خاص موسيقي مازندران به جهت كهنگي رنگ صدا. دوم ، قابليت روستايي بودن وبكار گيري ازتحرير هاي درست ودقيق بدور از تزئينات وآرايه هاي اضافي و ويبره هاي نا متعارف. سوم ، شناخت کافی او به موسيقي منطقه اعم از موسيقي بزمي – حماسي – تغزلي. چهارم ، تسلط كامل او در نواختن ساز لله وا. و پنجم ، مهارت و دقت اودر درست خواندن بوده است.

باید یادآور شد که حضور دوستان خوبم جمشيد نيكوزاد براي نواختن ساز نقاره وهمراهي صميمانه ي محمد رضا هاشمي درتمام لحظات اجرا وضبط اين اثر مسير راه را براي ما هموارتر ساخت ، که بدین ترتیب اقدام به ضبط اين اثر نمودیم.

عشق و علاقه ي تدوین اين اثرفرهنگي و هنری از جانب خودم و اشتياق هرچه بيشترارسلان طيبي برانجام اين كار ارزشمند و در طول آن همراهي ومساعدت صمیمانه و همه جانبه ي دوستان خوبم ، سبب آرامش ما در بهتر به انجام رسانیدن اين مجموعه ي برجسته ی فرهنگي شده كه لحظه به لحظه ي آن براي ما پراز ياد و خاطره بوده است.

دراين مجموعه ترانه ها به دو بخش تقسيم بندي شده است .بخش اول موسيقي تبري كه ازقدمت ديرينه اي درادبيات موسيقي اصيل مازندران برخوردار هستند وبنيان واساس موسيقي منطقه نيز بر آن استوار مي باشد.

بخش دوم ترانه هايي هستند كه درموسيقي مازندران رواج پيداكردند . اين ترانه ها دراثرجوشش دروني نهاد هنرمند ان مازندراني شكل گرفته وموسيقي روايت شده از مناطق غيربومي مازندران نيست بلكه ساخته وپرداخته ذهن خلاق موسيقي دانان گمنامي است كه با ادبيات شفاهي موسيقي منطقه آشنايي وهمزيستي نزديكي داشتند ودست يه خلق چنين آثاري زدند، از اين روي مورد اقبال عموم قرارگرفته وسر زبانها تكرار شدند. خاستگاه اصلي اينگونه ترانه ها برگرفته ازفرهنگ عامه وتحت تاثير همان ملودي هاي تبري بوده وهمراه با آداب وسنن وكار و زندگي مردم اين ديار جاري وساري شده است.

مهمترين مسئله درجمع آوري اين مجموعه حفظ امانت داري واجراي درست قطعات موسيقي بوده است .از آنجایی كه دوتار بعنوان ساز همراهي كننده ي آواز دراين مجموعه انتخاب شده ، لذا توانسته است از جهاتی عمده به شکل گیری درست فضای موسیقی کمک های قابل توجهی نماید.همچنان که دوتار در این آثار به شيوه اي ديگر ملودي را نيز بطور كامل تكرار مي كند تا گردش ملودي را تكميل نموده و همين امر سبب رنگ آميزي بهتر فضاي موسيقي شده وازحركت بيشتري برخوردار گشته است.از اين روي آواهاي موسيقي بدرستي شنيده مي شوند ودرانتقال مراكز تاكيد كلام وموسيقي دقت بيشتري به کار رفته است تا به اصالت آن خدشه ای حتی جزئی وارد نشود ، که در ادامه به چند مورد اشاره می شود.

-به بعضي از واژه ها در مناطق مختلف با لحن و گويش متفاوتي بر ميخورديم كه سعي شده تمام ويژگي موسيقي اعم از حالت ها ي ريتميك و لحن و تحريرها و تاكيدها و همه ی آرايشها و تزيينات ملودي و كلام تا حد ممكن رعايت شود.

-انتخاب تحرير ( شواش ) مناسب در هر قطعه نيز حائزاهميت است،واين نمودار تحرير بيشتر در موسيقي شرق مازندران قابل اجرا ميباشد.تاكيدهاي واژگان موسيقي در ساز دوتار و همچنين در آواز بسيارب رجسته بوده وسبب تنوع و حركت و انرژي زيادي در جملات موسيقي گشته است و اين توجه آگاهانه صورت پذيرفته است.

-از بكارگيري واژه ها ي متعدد و نوع موسيقي مناطق مختلف مازندران با شيوه ولحن وگويشهاي متفاوت ارائه شده ي آن می توان به موقعيت جغرافيايي منطقه، نحوه كار، زندگي و معيشت، آداب و رسوم و بطور كلي شيوه ي زندگي گذشته

مهمترين مسئله درجمع آوري اين مجموعه حفظ امانت داري واجراي درست قطعات موسيقي بوده است .از آنجایی كه دوتار بعنوان ساز همراهي كننده ي آواز دراين مجموعه انتخاب شده ، لذا توانسته است از جهاتی عمده به شکل گیری درست فضای موسیقی کمک های قابل توجهی نماید.همچنان که دوتار در این آثار به شيوه اي ديگر ملودي را نيز بطور كامل تكرار مي كند تا گردش ملودي را تكميل نموده و همين امر سبب رنگ آميزي بهتر فضاي موسيقي شده وازحركت بيشتري برخوردار گشته است.از اين روي آواهاي موسيقي بدرستي شنيده مي شوند ودرانتقال مراكز تاكيد كلام وموسيقي دقت بيشتري به کار رفته است تا به اصالت آن خدشه ای حتی جزئی وارد نشود ، که در ادامه به چند مورد اشاره می شود.

-به بعضي از واژه ها در مناطق مختلف با لحن و گويش متفاوتي بر ميخورديم كه سعي شده تمام ويژگي موسيقي اعم از حالت ها ي ريتميك و لحن و تحريرها و تاكيدها و همه ی آرايشها و تزيينات ملودي و كلام تا حد ممكن رعايت شود.

-انتخاب تحرير ( شواش ) مناسب در هر قطعه نيز حائزاهميت است،واين نمودار تحرير بيشتر در موسيقي شرق مازندران قابل اجرا ميباشد.تاكيدهاي واژگان موسيقي در ساز دوتار و همچنين در آواز بسيارب رجسته بوده وسبب تنوع و حركت و انرژي زيادي در جملات موسيقي گشته است و اين توجه آگاهانه صورت پذيرفته است.

-از بكارگيري واژه ها ي متعدد و نوع موسيقي مناطق مختلف مازندران با شيوه ولحن وگويشهاي متفاوت ارائه شده ي آن می توان به موقعيت جغرافيايي منطقه، نحوه كار، زندگي و معيشت، آداب و رسوم و بطور كلي شيوه ي زندگي گذشته ي مردم منطقه مازندران در اشعاري شيوا و با زبانحال ساده تا حد ممكن آشنا شد.

در انتهاي اشعار ترانه ها نام دستگاه يا آواز ونام راوي مورد نظر و محل سكونتش ذكر شده است، ضمن آنكه عده اي از اين راويان هم اكنون در بين ما نيستند و از اين طريق ياد و خاطره ي آنها را زنده نگه ميداريم.

ازجمله موارد قابل ذكر اينكه در اين مجموعه حدود 400 دوبيتي خوانده شده است که براي جمع آوري دوبيتي هاي فولكلوريك مازندراني دچار مشكلات زيادي مي شديم ، تا جایی که بعضي از ترانه ها اشعار بسيار سبك وغير قابل اجرایی داشتند ومجبور بوديم از اشعار بهتري استفاده نماييم. همچنين انتخاب شعر مناسب براي ترانه ها زمان زيادي مي طلبيد که از اين روي در جمع آوري اشعار محلي دوستان زيادي با ما همراه شدند و نیز آرشيوهاي صوتي و نصويري خانوادگي خود را دراختيار ما قرار دادند تا بتوانيم از گستردگي مطالب به نتيجه ي مطلوبتري دست يابيم.

درنهايت اين مجموعه به صورت تكنوازي و تكخواني ارائه شده است و همین امر مي تواند مبناي آموزش صحيح موسيقي براي علاقمندان باشد .

ضمن سپاس و ارج گذاري به همه ي نوازندگان وخوانندگان موسيقي محلي مازندران ، باید توجه داشت که اين مجموعه به پاس احترام به همه ي اين بزرگواران ودلسوختگان عرصه ي هنرموسيقي ، تقديم به اهالي هنر و هنر دوستان مازندران مي گردد.اميد كه مورد قبول طبع بلند شما فرهيختگان قرار گيرد.

این مجموعه بزودی در دسترس علاقمندان قرار خواهد گرفت