راویان راستین موسیقی مازندران

نورمحمدطالبی ، راوی وخواننده ی توانای موسیقی منطقه ی مازندران

نورمحمد طالبی فرزند طالب متولد 1314 درروستاي قادیکلای بزرگ قائمشهر، نوازنده کمانچه و ویلن و خواننده ترانه های محلی، دركودكي بينايي خود را ازدست مي دهد .ودر همان دوران باساز كمانچه وسپس ويولن آشنا مي شود ونزد خود به تمرين وممارست مي پردازد از آنجا كه موسيقي به شكل موروثي درخانواده از پدر بزرگ شان به پدر ايشان وسپس به ايشان انتقال داده شده،اين شرايط در شكوفايي استعداد او نيز تاثير چندان گذاشت . به نقل از خودشان تمام خوانش هاي محلي را از پدر خود آموختند .

صدای محکم ، پرحجم وباصلابت وبیان واضح ودقیق کلمات وهجاها ، ویژگی ممتازی به آواز اوداده است.اونوسانات وکشش های موسیقی را باقدرت اجرا می کرد وهنگام اجرا دارای مداومت نفس وذخیره نفس کافی برای پشتیبانی ازکششهاوتحریرهاوتزیینات موسیقی بوده است.صدای نورمحمد طالبی ، قوی وپردامنه ودارای اوج کافی توام باشدت بودوهنگام اجرا نیزازاقتدار وآرامش وتسلطی خوب برخوردار بوده است.ازاین هنرمند اجراهای زیادی باقی مانده ازجمله : همراهی ساز کمانچه هنرمند گرامی احمدمحسن پور می باشد که سند خوبی ازاجرای هنری ایشان است .امروزه شاگردان آوازمحلی ازشیوه ی اجرایی این هنرمند بزرگ پیروی می کنند. سرانجام او در تاريخ 30/3/1385 در محله كفشكر كلاي بزرگ قائم شهر وفات یافت .روحش شاد و يادش گرامي باد.

نظام شکارچیان ، راوی ، خواننده ونوازنده ی توانای دوتار منطقه مازندران

نظام شكارچيان راوي ، متولد سال 5/7/1295 درقصبه نوذرآباد نكا مي باشد .اوازبرجسته ترين نوازندگان دوتاروخوانندگان سرشناس وچهره ي شاخص موسيقي گوداري شرق مازندران است.

ازویژگی های ممتاز ایشان ، توانایی اودرخواندن واجرای دوتار است ، باتوجه به صدای رسا وپرطنین واجرای بسیاردقیق دوتاربامضراب های شمرده وقوی می توان اورا سرآمدخوانندگان ونوازندگان منطقه معرفی کرد.

ازپیروان سبک ایشان میتوان محمدرضااسحاقی رانام برد که ازبرجسته ترین هنرمندان موسیقی منطقه ی مازندران می باشد وهم اکنون تنها بازمانده از نسل گذشته ی دوتارنوازان وخوانندگان موسیقی مازندران می باشند .

موسیقی نظام شکارچیان بطوریقین از تاثیر گذارترین نوع موسیقی اجرایی منطقه است ، صدای او از همه ی احساسات وعواطف موسیقایی وهنری منطققه ی مازندران برخوردار بوده ونیاز به همراهی هیچ ساز دیگری جز دوتار خودش نبوده است از این روی اجراهای ایشان را می توان به عنوان مستندترین آثار موسیقی منطقه معرفی کرد.

مهمترین مسئله قابل ذکر اینکه کاسه ی سازدوتار نظام شکارچیان کوچکتر از سازهای متداول امروزی بوده وبر روی دسته ی دوتار او چهار الی پنج پرده بسته می شد ، توجه به این موضوع بسیار مهم وضروری است به جهت اینکه این نمونه های فرهنگی جایشان را به شکل وترکیب دیگری که هیچ سنخیتی با ساختار اقلیمی وفرهنگی این منطقه ندارند جایگزین نشوند .ضرورت طرح این مقاله نیز از همین منظر ارائه شده وامیدواریم موردتوجه اهالی هنر قرارگیرد.وي در23/3/1363 در روستاي چمازتپه كهرباران ساري وفات يافت .روحش شادويادش گرامي باد.

قدر کتولی (اتولی ) ، راوی ونوازنده ی نامدار کمانچه ی منطقه ی مازندران

ازاین هنرمند اجراهای بسیار پرقدرتی ازتکنوازی کمانچه با صدای اصغر کتولی باقی مانده است که ازاصالت و ویژگی های اقلیمی ومحیطی این منطقه برخوردار است ونمونه زیبایی ازموسیقی مازندران است.نکته قابل توجه اینکه ایشان کمانچه را با سه سیم می نواختند.

حسین طیبی ، راوی ، خواننده ونوازنده ی توانای لله وا ی منطقه ی مازندران

حسین طیبی نوازنده توانای لله وا در 12 آبان سال 1315 خورشیدی از پدری به نام محمد و مادری به نام نرجس در روستای سود کلا دهستان بنافت بخش دودانگه شهرستان ساری به دنیا آمد .ایشان تحصیلات خود را ابتدا از مکتب خانه در سود کلا آغاز کرده و سپس در روستای سید ابوصالح قائم شهر ادامه داد .   کلاس اول و دوم ابتدایی را یکجا در روستای سنگده امتحان داد و پس از قبولی در کلاس سوم دبستان نشست. سپس کلاس چهارم ، پنجم و ششم ابتدایی را در دبستان حافظ ساری با رتبه ی ممتاز گذراند .

پدرش مخالف یادگیری موسيقي او بود ولی با تشویق و علاقه مندی مادرش آموزش لله وا را از 7 سالگی آغاز کرد.

در 15 سالگی به دلیل فوت پدر ناچار از مدرسه خارج شده و به کار پرورش دام سنتی پرداخت . در 21 سالگی ازدواج کرد. در سال 1347 به شکل کار مزدی به استخدام اداره ی فرهنگ و هنر وقت در آمد . ایشان در سال 1364 نشان درجه 2 هنری و در خردادماه سال 1380 نشان درجه یک هنری را دریافت کردند. 4 نوار خود را در پیش از انقلاب به شماره های 124 ، 125 ، 141 ، انتشار داد پس از انقلاب نخستین نوار ایشان به نام لله وا در سال 1365 از سوی فرهنگ خانه مازندران انتشار یافت .

وی در سومین جشنواره موسیقی فجر به عنوان نوازنده برتر شناخته شد . حسین طیبی در مرداد ماه سال 1370 با ساز لله وا در جشنواره آوینیون فرانسه و در شهریور ماه همان سال در جشن هنر ایران در شهر دو سلدرف آلمان شرکت نمود. دراجراي آثار ايشان ويژگي هاي موسيقي منطقه بدرستي پيداست . ازويژگي هاي ممتاز ايشان : 1- آشنايي كامل به رديف موسيقي ايران 2- استفاده از محضر استاداني چون كسايي 3- آشنايي با ادبيات كلاسيك ايران – مطالعه آثارادبي كلاسيك ازجمله سعدي ، حافظ ، مولانا ، ايرج ميرزا وشعراي نامي ديگر 4- توانايي منحصر به فرد ايشان در اجراي لله وا 5- شناخت صحيح فرهنگ عاميانه ، ضرب المثل ها وكاربردهاي آن 6- عدم تاثير پذيري از شهر نشيني وحفظ اصالت هاي هنري وفرهنگي مازندران مي توان نام برد. ایشان علاوه بر لله وا به سازهای نی ، سرنا ، قرنه ، نقاره ، آواز محلی مازندرانی و آواز سنتی ایران تسلط دارند .وی برای نخستین بار به صورت ابداعی در آواز امیری از منطقه صوتی سوم لله وا استفاده کرد. طیبی شاگردان بسیاری را پرورده است. تا کنون بيش از 11 ترانه ي محلی ساخته و مردم این سامان با آهنگ ها وساز زیبا و صدای او آشنا هستند.

با توجه به اجراهای متعدد وآثار ارزشمند شنیداری خوانندگی و توانایی منحصر به فرد ایشان درنواختن لله وا وشناخت او به فرهنگ عامیانه ی مازندران می توان این هنرمند برجسته ی مازندرانی را برجسته ترین نوازنده ی لله وای مازندران نام برد.ضمن آنکه شاگردان زیادی را تربیت کرده ، ابداعات وابتکارهایی را درساز لله وا ایجاد کرده که قبل از ایشان نبوده ویا توجهی به آنها نمی شد ، از این روی همیشه ی تاریخ صدای ساز لله وا با نام این هنرمند بزرگ درمازندران طنین انداز است.ازبهترین شاگردان ایشان فرزندشان ارسلان طیبی است که هم اکنون فعالیت مستمری را در عرصه فرهنگی دارند.

*قامت بلند این چهار هنرمند ، درگستره موسیقی مازندران ازهمه نمایان تر است ، تلاش وپی گیری آنها درعرصه ی فرهنگی ، تبلور توانمندی واستحکام موسیقی ناب ونماد تداوم واستمرار این هنر دیر پای واصیل مازندرانی است .

درآواز وساز این بزرگان شکوه وشوکت موسیقی اصیل مازندران را باز می یابیم ودرامواج صدای پرطنین ساز وآواز ایشان، خروش عصیانی قرنها تلاش وتکاپو ، دردها ورنجهای مردم این دیار را می شنویم .آنها خواندندونواختند تا اندوه ملال خویش رادرآن پنهان سازند. وکدام عاشق دل سوخته غمی در دل ندارد ، غمی به ژرفای عشق و وسعت درد ، دردی از سرتعهد نسبت به تاریخ وآیندگان.

هنرمند آنقدر باهنر خود آمیخته می شود که روح واحساس وهمه ی لایه های وجودی او با موسیقی سیقل داده می شود. اینگونه است وقتی زخمه ای برساز می زند وآوایی را می خواند درجان تشنه ی شیفتگان تاثیر می گذارد وبرلوح تاریخ ثبت می شود.

این هنرمندان اسناد موجودیت فرهنگ ما را تشکیل می دهند ، درزخمه ها وآوایشان اسراری نهفته که جادویی است وتمام قواعد آن از درون طبیعت سرسبز مازندران برخواسته ومثل خود طبیعت پابرجا وزاینده وفزاینده است.